Ο Ρατσισμός στην σύγχρονη εποχή…

Επιμελείται ο Χανιώτης

Ο ρατσισμός είναι το δόγμα που αναπτύσσεται με σύνδεσμο συγκεκριμένα γνωρίσματα (εθνικά, θρησκευτικά, πολιτιστικά κ.λπ.) προκειμένου ν΄ αναγάγει μια ομάδα (κοινωνική, φυλετική, θρησκευτική, ως υπέρτερη άλλων. Το πιο συνηθισμένο είδος ρατσισμού, και αυτό που έχει δώσει την αρχική ονομασία στην λέξη (από την αγγλική race = φυλή), – λεγόμενος «ρασιαλισμός», ή εκ της ιταλικής «ράτσα» (razza) ο φυλετικός ρατσισμός.
Οι ρατσιστές πιστεύουν σε βιολογικές διαφορές μεταξύ των φυλών, βάσει των οποίων και προσδιορίζουν αυτές σε ανώτερες και κατώτερες. Έτσι, με την θεωρία αυτή υποστηρίζουν ότι η φυλή με συγκεκριμένα (ανώτερα) εξωτερικά ή ανθρωπολογικά χαρακτηριστικά, έχει το δικαίωμα να θεωρεί εαυτόν της ανώτερη από τις άλλες.
Παλαιότερα συγγραφείς και κοινωνιολόγοι αντί του σύγχρονου όρου χρησιμοποιούσαν, ιδιαίτερα στις αγγλόφωνες χώρες, τον όρο ρασιαλισμός (racialism), που όλοι όμως συμφωνούν ότι πρόκειται για όρο δόγματος φυλετικής υπεροχής. Ο νεότερος όμως όρος (εκ της ιταλικής) επικράτησε μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, περισσότερο για λόγους προπαγάνδας. Συγκεκριμένα η Ρ. Μπένεντικτ (R. Benedict) ορίζει τον ρατσισμό ως:»…το δόγμα όπου μία εθνική ομάδα (ethnic group) έχει καταδικαστεί από τη Φύση σε κληρονομική κατωτερότητα (hereditary interiority) ενώ μια άλλη σε κληρονομική ανωτερότητα (hereditary superiority)»…

Γενικά ο ρατσισμός θεωρείται κάτι περισσότερο από τη φυλετική προκατάληψη (race prejudice).Η τυπική θεωρία του σε σύγχρονες αναζητήσεις και σχετικές έρευνες, έχει τις ρίζες της στο πολυθρύλητο έργο του Ζοζέφ Αρτύρ ντε Γκομπινώ (Joseph Arthur De Gobineau): «Essai sur l’ inegalite des races humaines» (Δοκίμιο επί της ανισότητας των ανθρωπίνων φυλών), που δημοσιεύτηκε το 1853 και κυριολεκτικά αποτέλεσε την θεωρητική κάλυψη και «ευλογία» των αποικιοκρατών. Ο πλέον εξέχων σύγχρονος υποστηρικτής του δόγματος αυτού κατά τον 20ο αιώνα θεωρείται ο Βρετανός δημοσιολόγος (πολιτογραφήθηκε Γερμανός το 1916), Χιούστον Στιούαρτ Τσάμπερλεν (Houston Stewart Chamberlain).
Σήμερα, η λέξη ρατσισμός χρησιμοποιείται για να περιγράψει τις πράξεις μιας ομάδας ανθρώπων εναντίον μίας άλλης ομάδας. Έτσι, οι ρατσιστές υποστηρίζουν την διαφορετικότητα των φυλών. Επίσης, οι φυλετικοί ρατσιστές θεωρούν μία συγκεκριμένη ομοιογενή ομάδα ανθρώπων ως ανώτερη, π.χ. θεωρούν τους «λευκούς» ανθρώπους ανώτερους από τους «μαύρους». Ο ρατσισμός θεωρείται παραβίαση του θεμελιώδους δικαιώματος του ανθρώπου στην ισότητα στους τομείς της εργασίας, της πολιτικής, της οικονομίας και άλλων παραγόντων της καθημερινότητας.
Από τα χαρακτηριστικότερα παραδείγματα ρατσισμού αποτελούν οι πεποιθήσεις του Αδόλφου Χίτλερ, ο οποίος πίστευε ότι η ξανθή Άρεια φυλή (άνθρωποι που κατάγονται από τη φυλή των Αρείων) έχει δικαίωμα να κυριαρχεί στον πλανήτη, εις βάρος όλων των άλλων.
Παραδείγματα ατόμων κατά του ρατσισμού είναι ο Νέλσον Μαντέλα και ο Μάρτιν Λούθερ Κίνγκ που έκαναν αγώνα κατά του ρατσισμού χωρίς την χρήση βίας.
Τέτοιες πεποιθήσεις έχουν αποδειχτεί λανθασμένες από επιστημονική και ανθρωπολογική έρευνα, η οποία αποδεικνύει πώς όλοι οι άνθρωποι έχουν τον ίδιο πρόγονο, με αποτέλεσμα να έχουν τις ίδιες νοητικές και φυσιολογικές ικανότητες.
Είδη ρατσισμού
1. Φυλετικός ρατσισμός ή Εθνικιστικός ρατσισμός (Εθνικισμός, Σωβινισμος)
2. Θρησκευτικός ρατσισμός
3. Κοινωνικός ρατσισμός
4. Ρατσισμός ανάμεσα στα είδη σπησισμός
5. Πνευματικός ρατσισμός
Η απάντηση του χριστιανικού κόσμου στη κρίσιμη κοινωνική μάστιγα του ρατσισμού και των διακρίσεων
Ο κόσμος αλλάζει γρήγορα. Μαζί μ’ αυτόν και η πατρίδα μας. Πολλοί άνθρωποι μετακινούνται είτε λόγω της ανεργίας, είτε λόγω πολιτικής ή θρησκευτικής καταπίεσης, είτε λόγω καταστροφών και πολέμων σε άλλες χώρες σαν μετανάστες, σαν ξένοι σε μια νέα πατρίδα. Η πατρίδα μας λοιπόν γίνεται ο «τόπος καταφυγής» για χιλιάδες ανθρώπους, που ελπίζουν ότι εδώ τους περιμένει μια καλύτερη μοίρα. ʼλλοι νόμιμα, άλλοι παράνομα, άλλοι με τα μέσα συγκοινωνίας και άλλοι από κρυφά μονοπάτια απ’ τα βουνά έρχονται και αγωνίζονται να ριζώσουν κοντά μας.
Έτσι, ο Έλληνας, που κάποτε περηφανευόταν για τη φιλοξενία του και απεχθανόταν τους υπεροπτικούς λαούς που συμπεριφέρονταν υποτιμητικά και εξευτελιστικά στους μετανάστες μας, περνάει ο ίδιος δοκιμασία χαρακτήρα. Ο φόβος προς τον ξένο αντιπαλεύει με τη φιλοξενία του και ο ρατσισμός του αντιπαλεύει τον ανθρωπισμό του.
Μέχρι τώρα στην κοινωνία μας έχει υπερισχύσει η συναίνεση, ο ανθρωπισμός, η φιλοξενία, καθώς όλα αυτά ταιριάζουν με την εικόνα που έχει ο Έλληνας για τον εαυτό του, αλλά … όλο και ισχυρότερα ακούγονται οι φωνές που θέλουν υπαίτιους για όλα τα δεινά μας τους ξένους, π.χ. οι ξένοι φταίνε που το σύστημα υγείας δεν επαρκεί, οι ξένοι φταίνε για την ανεργία, οι ξένοι φταίνε για την ακαθαρσία στους δρόμους κ.λ.π.
Κανένας Έλληνας δε δέχεται ότι είναι ρατσιστής. Στην πραγματικότητα όμως είμαστε υπεροπτικοί προς τους άλλους και δεν το συνειδητοποιούμε! Δημοσκόπηση της Μέτρον Ανάλυσις έδειξε ότι περισσότεροι από τους μισούς νέους πιστεύουν ότι δε θα μπορούσαν να γίνουν φίλοι με έναν Αλβανό, απλά και μόνο επειδή είναι Αλβανός!
Από την άλλη πλευρά, ο καλώς νοούμενος εθνισμός ή ο πατριωτισμός δεν είναι υποχρεωτικά ρατσιστικός. Aυτό άλλωστε υποστηρίζει και ο Γιώργος Mανιάτης, καθηγητής φιλοσοφίας στο Πανεπιστήμιο Aθηνών: «Ο εθνισμός υποδηλώνει τη δύναμη της εθνικής συνείδησης και της εθνικής αυτογνωσίας. Aντιδιαστέλλεται προς τον εθνικισμό, που είναι μια επιθετική στην έκφρασή της και συντηρητική στο περιεχόμενό της ιδεολογία και πρακτική». ʼλλο, λοιπόν, ο πατριωτισμός που είναι η αγάπη για την πατρίδα, και ο εθνισμός που είναι η αγάπη προς την εθνική ταυτότητα και άλλο ο σοβινιστικός εθνικισμός.
Μέσα σ’ αυτό το σκηνικό ο χριστιανός θέλει να υπενθυμίσει στην ελληνική κοινωνία ότι ο ρατσισμός είναι μπροστά στο Θεό μία από τις βαρύτερες αμαρτίες και μια κοινωνική μάστιγα που μπορεί να φέρει στην κοινωνία μας τη διασάλευση της ειρήνης. H λύση στο πρόβλημα του ρατσισμού δεν είναι να φύγουν οι ξένοι, αλλά να μάθουμε να ζούμε μαζί σε μια κοινωνία ανοιχτή και πλουραλιστική, βασισμένη όχι στην κοινή μας ράτσα, αλλά στην κοινή μας αξία ως άνθρωποι.
Χριστό, να μας αποκαλύψει τους σωτήριους σκοπούς Του και να πεθάνει πάνω στο σταυρό για τη σωτηρία κάθε ανθρώπου που θα πιστέψει στο Χριστό.
Έτσι, από την πρώτη στιγμή η εκκλησία του Χριστού είναι διεθνής, καθώς αποτελείται απ’ όσους ανήκουν στη βασιλεία του Θεού έχοντας δεχτεί το Ευαγγέλιο, άσχετα από φύλο, φυλή, χρώμα, έθνος και γλώσσα. Ακόμα, η εσχατολογική δόξα του Χριστού θα περιλαμβάνει και τη δοξολογία από όλες τις γλώσσες και την προσκύνηση όλων των πιστών απ’ όλα τα έθνη, τις ηλικίες, τα φύλα και τις τάξεις.
Συμπεράσματα από τις βιβλικές αρχές
Όλοι οι άνθρωποι έχουμε την ίδια καταγωγή, το ίδιο αίμα, ανεξάρτητα από το χρώμα του δέρματός μας, από το έθνος μας, από το δείκτη νοημοσύνης μας, από το φύλο μας, από την κοινωνική μας θέση, από την ηλικία μας κι από την κατάσταση της υγείας μας.
Για τη Χριστιανική εκκλησία δεν υπάρχει κανένας κοινωνικός ή φυλετικός διαχωρισμός, αλλά όλοι οι πιστοί γινόμαστε αδέλφια «εν Χριστώ» και ζούμε με αγάπη και ειρήνη μεταξύ μας.
Δίνουμε σωστή μαρτυρία για τις βιβλικές αρχές μας;
Λόγω των βιβλικών αυτών αρχών, οι χριστιανοί όχι μόνο δεν κοιτάζουμε με συγκατάβαση τους ξένους, αλλά δίνουμε τη μαρτυρία μας για το Xριστό αγκαλιάζοντας τους Αλβανούς, βοηθώντας τους Pωσοπόντιους, διακονώντας τους Kούρδους…
Mήπως όμως πρέπει επίσης να υψώσουμε προφητική φωνή και δράση για να καταδικάσουμε «εν λόγω και έργω» ρατσιστικές πρακτικές και νοοτροπίες της κοινωνίας μας;
Επίλογος
Ποιος θα μπορούσε να ισχυριστεί ότι σήμερα δεν υπάρχουν «ρατσιστικές» πρακτικές και νοοτροπίες, που καταπατούν τη θεόδοτη αξία του ανθρώπου και έρχονται σε σύγκρουση με το Λόγο του Θεού;
Ποιος από μας θα μπορούσε να ισχυριστεί ότι είναι αμόλυντος απ`αυτή την αμαρτία; Γι`αυτό, η πρώτη χριστιανική δράση στο θέμα αυτό είναι η μετάνοια στην προσευχή και τη ζωή μας!
TO EYAΓΓEΛIO ANTIΔOTO ΣTO ΔHΛHTHPIO TOY PATΣIΣMOY
Σαν Έλληνες Χριστιανοί δεχόμαστε τον ξένο και το μετανάστη σαν ευλογία και σαν δώρο Θεού, που μας δίνει ευκαιρία υπηρεσίας και αγάπης Xριστού.
Aναγνωρίζουμε ότι όλοι έχουμε πλαστεί σαν εικόνα του Θεού και έχουμε τα ίδια ανθρώπινα δικαιώματα για ζωή, εργασία, ελευθερία, σκέψη και έκφραση.
Πιστεύουμε ότι το Eυαγγέλιο, που εμπνέει τη λατρεία μας και διαμορφώνει τις πράξεις και την υπηρεσία μας, καταδικάζει το ρατσισμό και τις φυλετικές διακρίσεις και μας καλεί να ζητάμε τη δικαιοσύνη για τα θύματα του ρατσισμού και των διακρίσεων.
Συμπαραστεκόμαστε στον πόνο και στη θλίψη των θυμάτων των διακρίσεων και στεκόμαστε ο καθένας με τον τρόπο του μαζί τους και κοντά τους.
Yποστηρίζουμε τη δημιουργία διορθωτικών αντιρατσιστικών θεσμών όπου είναι αναγκαίο στην κοινωνία μας και υποστηρίζουμε όσους εργάζονται για την αλλαγή της νοοτροπίας μας προς την κατεύθυνση της ισότητας και
Όμως μόνο οι αρχές του Χριστιανισμού, όπως τις βρίσκουμε στη Βίβλο, μπορούν να λύσουν το πρόβλημα του ρατσισμού στην αφετηρία του, στην καρδιά και τη συμπεριφορά του καθένα μας.
Βιβλικές αρχές του ρατσισμού
Αντίθετα με αυτούς που θεωρούν τη φυλή τους ανώτερη και το αίμα τους καθαρό, ο Λόγος του Θεού διδάσκει ότι ο Θεός έφτιαξε όλους τους ανθρώπους από την ίδια λάσπη. Όλους τους ανθρώπους ο Θεός τούς έπλασε «κατ`εικόνα» δική Του και σε όλους έδωσε ζωή με τη δική Του την πνοή.
ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΣ ΡΑΤΣΙΣΜΟΣ
Στη σημερινή εποχή πολλά προβλήματα διακρίνουν την κοινωνία μας. Οι ραγδαίες εξελίξεις έχουν οδηγήσει σε κοινωνικό ρατσισμό μεταξύ των ανθρώπων που ζουν μέσα σε μια κοινωνία. Πολλοί αντιμετωπίζουν ορισμένους ανθρώπους ως κατώτερα όντα και αυτή η αντιμετώπιση πολλές φορές οδηγεί σε ακραίες καταστάσεις, όπως η εκμετάλλευση και η άσκηση βίας επάνω τους.
Ο ρατσισμός υπάρχει εδώ και πάρα πολύ καιρό. Πολλοί είναι οι λόγοι αυτής της συμπεριφοράς εδώ και χιλιάδες χρόνια, σε πολλές χώρες. Αυτό το φαινόμενο είναι πολύ εμφανές από την εποχή που οι κοινωνίες χωρίστηκαν σε τάξεις. Αυτός ο διαχωρισμός δημιούργησε πολιτικέ και κοινωνικές καταστάσεις κι έτσι διαιωνίστηκε η αντίληψη ότι οι κύριοι και οι πλούσιοι πρέπει να έχουν την εξουσία. Άλλη μία διάκριση είναι αυτή που αφορά τη θέση της γυναίκας. Τα τελευταία χρόνια αυτή η διάκριση τείνει ν’ ανατραπεί, ενώ εδώ και πολλά χρόνια βρισκόταν στο περιθώριο. Όπως ξέρουμε, βέβαια, υπάρχουν στον κόσμο κοινωνικές ομάδες ανθρώπων που θεωρούν τους εαυτούς τους ανώτερους σε σχέση με άλλους. Άλλη μία μορφή διάκρισης είναι αυτή των αλλοδαπών. Πολλοί προσλαμβάνουν στις εργασίες τους αλλοδαπούς για να τους πληρώσουν όσο το δυνατόν λιγότερο.
Πολλές οι αιτίες του ρατσισμού, αλλά πολλές και οι συνέπειες. Το χαμηλό πνευματικό επίπεδο ορισμένων ατόμων και τα οικονομικά συμφέροντα κάποιων άλλων οδηγούν σε συνεχείς διακρίσεις. Οι προκαταλήψεις και τα στερεότυπα που υπάρχουν σε κάθε κοινωνία ανάλογα με τη φυλή, το φύλο, την ηλικία κ.α. κάθε ατόμου δημιουργεί ρατσισμό και μάλιστα άδικο και σκληρό. Όλοι αυτοί οι παράγοντες προκαλούν πολλές συνέπειες. Δημιουργούνται όλο και περισσότερο κοινωνικές ανισότητες και διχόνοιες μεταξύ των ανθρώπων. Ασκείται βία στους αδικημένους, αλλά και οι ίδιοι αντιδρούν για την υποτίμησή τους. Τέλος, ένα άτομο που συνεχώς αδικείται σιγά σιγά γίνεται βάρβαρος και δεν εμπιστεύεται κανέναν, λόγω αυτού του ρατσισμού και της βίας που του ασκείται επάνω του.
Η μανία που έχει ο άνθρωπος να φανεί και να ξεχωρίσει από τους άλλους οδηγεί σ’ αυτό το βίαιο φαινόμενο. Όλοι οι άνθρωποι έχουν τα ίδια δικαιώματα και υποχρεώσεις. Έτσι, δεν μπορούμε να αφαιρούμε δικαιώματα από άλλους, αφού κι εμείς δεν θα θέλαμε να βρισκόμαστε στη θέση αυτών των ανθρώπων. Θα πρέπει όλοι να καταλάβουμε ότι όλοι είναι ίσοι κι έτσι θα μπορέσουμε να είμαστε καλύτεροι στη ζωή μας, αλλά και απέναντι στο συνάνθρωπό μας.

Ελλάδα Σήμερα